ژنراتور دستگاهی تولیدکننده نیروی الکتریسیته و برق است که سبب جلوگیری از وقفه در فعالیت روزانه یا اختلال در امور کاری ناشی از قطعی برق میشود. ژنراتورها دارای اشکال متنوع فیزیکی و الکتریکی هستند که برای مصارف مختلفی به کار می‌روند.
برای اینکه مشخص شود کدام نوع ژنراتور برای تامین برق اضطراری خانگی یا برق صنعتی بهتر است باید اطلاعات دقیقی در این باره در دست داشت. در هنگام خرید ژنراتور کمک گرفتن از افراد کارشناس می‌تواند سبب انتخابی شود که با مناسب‌ترین هزینه بهترین کارآیی را برای مصرف‌کننده داشته باشد. اگر تمایل دارید با دستگاه‌های ژنراتور بیشتر آشنا شوید با ما همراه باشید.
انواع ژنراتور
ژنراتورها از نظر سوخت مصرفی دارای انواع مختلفی چون موتور ژنراتور دیزلی، موتور برق ژنراتور گازسوز و موتور ژنراتورهای دوگانه سوز هستند. علاوه بر این، ژنراتورها از لحاظ ساختاری نیز به دو نوع کانوپی دار (سایلنت) و بدون کانوپی تقسیم می‌شوند.
نحوه کار ژنراتور
ژنراتور برق دستگاهی است که کار تبدیل انرژی مکانیکی بدست آمده از منبع بیرونی را به انرژی الکتریکی به عنوان خروجی، برعهده دارد. تولید برق در ژنراتور با استفاده از انرژی مکانیکی، ایجاد حرکت و تولید بار الکتریکی انجام میشود. این جریان همان شارژ الکتریکی جریان الکتریکی است که توسط ژنراتور عرضه میشود.
ژنراتورهای برق به طور کلی دارای دو بخش هستند که یک بخش آن روتور و بخش دیگر استاتور است. روتور به بخش متحرک و استاتور به بخش ساکن دستگاه گفته میشود. روتورها خود نیز از لحاظ ساختمان به دو نوع ماشین‌های قطب صاف و ماشین‌های قطب برجسته تقسیم می‌شوند. همچنین این دستگاه‌ها، از لحاظ توان برق براساس کیلووات آمپر و یا کیلووات دسته‌بندی می‌شوند.
اجزای ژنراتور
دستگاه ژنراتور از اجزای مختلفی تشکیل میشود که تمامی اجزا در عملکرد بهتر دستگاه تاثیرگذار هستند. اجزای ژنراتور شامل موتور، ژنراتور، سیستم سوخت، تنظیم کننده ولتاژ، سیستم خنک سازی و اگزوز، سیستم روغن‌کاری، شارژ باطری، پنل کنترل و چارچوب اصلی می‌باشد.
موتور
مهمترین بخش ژنراتور را موتور آن تشکیل می‌دهد که تمام توان مکانیکی موردنیاز ژنراتور برای حرکت را تامین می‌کند. از آنجایی که موتور مشخص کننده توان الکتریکی خروجی ژنراتور است و از این طریق قدرت الکتریکی لازم برای ژنراتور به دست می‌آید؛ باید در انتخاب آن دقت زیادی نمود. در هنگام انتخاب موتور ژنراتور موارد مختلفی چون میزان صدای تولیدی ژنراتور و میزان حجم محفظه سوخت را در نظر بگیرید.
ژنراتور
ژنراتور برای تولید توان الکتریکی همانند قلب عمل می‌کند که انرژی اولیه خود را از موتور می‌گیرد و به این شکل برق را تولید می‌کند. اینکه چه نوع ژنراتور مناسب‌تر است به نیاز مصرف‌کننده بستگی دارد. مثلا در صورتی که به تولید توان بالا نیاز باشد، ژنراتور القایی مناسب‌تر خواهد بود. عامل موثر در تعیین نحوه عملکرد ژانراتور، ساختمان ژنراتور است.
سیستم سوخت
به طور متوسط، ظرفیت یک تانک سوخت حدود ۶ تا ۸ ساعت می‌باشد.در دستگاه‌هایی که واحدهای کوچک موتور ژنراتور دیده میشود، تانک سوخت بخشی از پایه ژنراتور محسوب میشود. در صورتی که هدف از استفاده، کاربردهای تجاری باشد ممکن است نیاز به نصب مستقیم روی تانک سوخت خارجی باشد. معمولا اجزاء مختلف سوخت شامل موارد زیر می‌باشد:
- لوله از مخزن سوخت به موتور برق مرتبط است.
- سوخت به طور مستقیم از تانک به موتور عرضه میشود و سپس بازگشت مستقیم از موتور به تانک صورت می‌گیرد.
- سرریز از تانک سوخت به لوله زهکش مرتبط است.
- پمپ سوخت
- سوخت از تانک ذخیره اصلی به تانک روز انتقال می‌یابد، در واقع عملکرد پمپ سوخت به صورت الکتریکی است.
- جداکننده آب و سوخت برای محافظت از سایر اجزاء در مقابل خوردگی و آلودگی، آب و ماده خارجی را از سوخت مایع جدا می‌کند.
- انژکتور سوخت به اتمیزه کردن سوخت مایع می‌پردازد و در صورت نیاز، اسپری سوخت در اتاقک احتراق موتور انجام میشود.
رگولاتور ولتاژ
کار اصلی رگولاتور ولتاژ، تنظیم ولتاژ خروجی ژنراتور است که این امر به وسیله عملکرد اجزای مختلفی چون رگولاتور، سیم پیچی تحریک‌کننده و روتور یکسو کننده صورت می‌گیرد.
سیستم خنک کننده
در دیزل ژنراتورها یکی از امور مهم، خنک کردن اجزای ولتاژ است؛ زیرا داغ شدن بیش از اندازه و طولانی مدت سبب تخریب قطعات میشود و این خود موجب آسیب در عملکرد دستگاه می‌گردد. برای انجام عملیات خنک‌سازی، در برخی از دیزل ژنراتورها از مایع و برای برخی دیگر از گاز هیدروژن استفاده میشود.
سیستم روغن‌کاری
در دیزل ژنراتورها اجزای مکانیکی زیادی همواره در حال فعالیت و حرکت می باشند. از این رو، برای عملکرد بهتر دستگاه، روغن‌کاری اجزاء ضرورت دارد. برای کنترل سطح روغن دستگاه، معمولا بررسی پس از هر ۱۰ ساعت کار مناسب است؛ همچنین برای تعویض روغن، پس از هر ۵۰۰ ساعت فعالیت باید اقدام کرد.
شارژر باتری
یکی دیگر از اجزای ژنراتور شارژر باطری است که از طریق آن علاوه بر شارژ باطری، میزان شارژ دستگاه مشخص میشود. توان این شارژ متناسب با توان خروجی ژنراتور می‌باشد.
کنترل پنل
جزء دیگر ژنراتور به نام کنترل پنل، وظیفه کنترل الکتریکی کل سیستم را به عهده دارد. بخش‌هایی که لازم است توسط این جزء کنترل شوند عبارتند از:
کنترل ژنراتور: کنترل ژنراتور که شامل کنترل همگی پارامترهای موثر در ژنراتور یعنی ولتاژ، جریان و فرکانس است.
کنترل موتور: برای کنترل موتور برق انجام شود باید پارامترهای مختلفی چون سرعت، میزان روشن بودن، فشار روغن، میزان حرارت سیال خنک کننده و ... مورد اندازه‌گیری قرار بگیرد.
پنل خاموش و روشن: این سیستم که به طور اتوماتیک کار خود را انجام می‌دهد؛ در برخی از دیزل ژنراتورها دیده میشود.
شاسی موتور ژنراتور
از دیگر اجزای ژنراتور می‌توان به چارچوب یا شاسی موتور ژنراتور اشاره کرد. دیزل ژنراتور به دو صورت قابل حمل یا ثابت وجود دارد و در حالت کلی همه تجهیزات لازم، بالا روی شاسی قرار می گیرند.
تفاوت ژنراتور با اینورتر
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم ژنراتور تولیدکننده نیروی الکتریسیته و جریان برق است که وظیفه جلوگیری از وقفه یا اختلال در امور کاری ناشی از قطعی برق را دارد. اما در مقابل اینورتر بر اساس ولتاژ و فرکانس مورد نیاز کاربر، برق AC خروجی را تامین می‌کنند. با استفاده از برق AC تولید شده در خروجی اینورتر می‌توان موتورهای مختلف AC سه فاز را کنترل و راه‌اندازی کرد.
نصب و جابجایی ژنراتور
زمانی می‌توان در مورد نصب استاندارد ژنراتور تصمیم گرفت که تمامی متعلقات سیستم مانند سایز، توان موتور مولد، نوع سیستم کنترل و ... مورد بررسی قرار گرفته باشند. در این مورد کارشناسان و متخصصان حرفه‌ای می‌توانند با در نظر گرفتن تمامی موارد به شما در نصب و راه‌اندازی این دستگاه کمک کنند.
به طور کلی نصب موتور ژنراتور به عوامل مختلفی چون مکان نصب، فونداسیون، طراحی و آرایش مکان استقرار، استفاده از کانوپی، تهویه مکان استقرار، وضعیت هوای مصرفی دستگاه، مکان کابل‌های فشار قوی، مکان سیستم خنک‌کننده، مکان محفوظ سیستم سوخت، سیستم اگزوز و اتصال به زمین بستگی دارد.